Znane powiedzenie Warrena Buffetta głosi: ,,Dywersyfikacja jest ochroną przed ignorancją. Ma ona niewielki sens dla tych, co nie wiedzą, co czynią”. Jak zwykle, tego typu wypowiedzi nie można interpretować wyrwanych z kontekstu – warto zobaczyć, co Buffett na prawdę myśli o dywersyfikacji. Na inwestorów czyhają tu dwie pułapki – przyjrzymy się im z bliska… W wielu artykułach i książkach dotyczących Warrena Buffetta możemy przeczytać, że ten najsłynniejszy światowy inwestor jest przeciwnikiem dywersyfikacji. Często cytuje się jego wypowiedzi na pierwszy rzut oka obalające inwestycyjne przykazanie dywersyfikacji – Nie wkładaj wszystkich jaj do jednego koszyka. Np. słynny autor, Robert Kiyosaki, cytując Buffetta, pisze ,,Włóż wszystkie jaja do jednego koszyka i pilnuj koszyka”. W swoich książkach Kiyosaki jawnie wykazuje niechęć do wszelakich funduszy inwestycyjnych, które, zgodnie z wymogami prawnymi, są szeroko zdywersyfikowane.
Kiyosaki mógłby się nieco zdziwić, gdyby zadał sobie trud przeczytania choć jednego z ostatnich sprawozdań finansowych imperium Buffetta – spółki Berkshire Hathaway. Obecnie w portfelu Buffetta znajdują się akcje ok. 50 różnych spółek. Jak to się ma więc do przypisywanej Warrenowi awersji do dywersyfikacji? Co Buffett miał na myśli?
Po pierwsze trzeba przyznać, że portfel Buffetta w początkowych latach istnienia Berkshire był mocno skoncentrowany – oparty na zaledwie kilku dużych pozycjach. Obecnie wśród tych 50-ciu spółek ok 90% procent portfela stanowi 15 dużych spółek. Na tym polega koncentracja. Awersja do ślepej dywersyfikacji w praktyce u Warrena polega na tym, że wśród tych 15 spółek największy udział mają te, w które Buffett najbardziej ,,wierzy” – Wells Fargo, American Express i Coca-Cola (w ostatnich latach to tej listy dołączył IBM).
Dlaczego o tym piszę? Otóż pierwsza pułapka czyhająca na inwestorów indywidualnych polega na tym, że ktoś usłyszy o tym, że dywersyfikacja jest zła i zbuduje sobie (zwłaszcza na polskim rynku) portfel składający się z tylko 4 spółek i będzie czuł się bezpiecznie, bo przecież jest inwestorem skoncentrowanym. Buffett wybiera te 15 spółek na dojrzałym rynku głównie amerykańskim, gdzie kultura traktowania akcjonariuszy mniejszościowych (i nie tylko) jest na wysokim poziomie. Jak jest u nas? – Każdy widzi. Nie oznacza to absolutnie, że w Polsce nie można zastosować strategii skoncentrowanej – w mojej opinii potrzebna jest nieco mniejsza koncentracja portfela niż na dojrzałych rynkach, a już te kilkanaście spółek w portfelu to absolutne minimum. To, co piszę, oczywiście dotyczy inwestycji akcjonariuszy mniejszościowych. Nie widzę problemu, żeby ktoś, kto kontroluje spółkę i wie bezpośrednio, co się w niej dzieje, trzymał akcje tylko tej spółki. W tym sensie dywersyfikacja jest ochroną przed ignorancją.
Tak na prawdę, Buffett stosuje dywersyfikację, tylko w bardziej ograniczonym stopniu niż, powiedzmy, tradycyjne fundusze inwestycyjne. Druga pułapka polega na tym, że ktoś ślepo polega na dywersyfikacji, która może okazać się pozorna. Rynki finansowe na świecie i poszczególne sektory są obecnie znacznie bardziej skorelowane niż powiedzmy w latach 80-tych. Krótkoterminowo szeroka dywersyfikacja na rynku akcji chroni tylko przed skutkami upadłości pojedynczej spółki w portfelu – na nic jednak zda się, gdy cały rynek będzie spadał. Długoterminowo jednak szeroka dywersyfikacja jak najbardziej ma sens dla osób, które nie mają wiedzy i czasu na wykonywanie samodzielnych analiz rynkowych. Strategie oparte na funduszach typu ETF w perspektywie 20-tu, 30-tu lat (np. pod kątem emerytalnym) jak najbardziej mają sens i dla takich skal czasowych szeroka dywersyfikacja jest potężnym narzędziem ochronnym.
Buffett sam podkreślał, że gdyby miał zamrozić kapitał powiedzmy na 100 lat, wybrałby właśnie fundusz ETF akcji. Nie jest więc takim wrogiem dywersyfikacji, jak potocznie się uważa…
Zapraszam Cię do komentowania tego wpisu i proszę o udostępnienie go na Facebooku.