Twoje finanse wymykają się spod kontroli? Nie nadążasz z zapłatą domowych rachunków, a może toniesz w długach? Zrób swoje zestawienie finansowe! Większość ludzi myśl o zestawieniach finansowych przyprawia o mdłości. Dlaczego? Koncentrują się tylko na podliczeniu swoich wydatków i porównaniu ich z wypłatą. Koncentrując się na tym, co wypływa z Twojej kieszeni zabijasz swój finansowy potencjał! W tym artykule dowiesz się, jak zrobić zestawienie finansowe, abyś mógł wyjść z marazmu finansowego. Nauczysz się odróżniać aktywa od pasywów, dobry i zły przepływ pieniężny. To początek drogi do finansowej wolności.
- Zestawienie finansowe
Aby kontrolować i móc polepszyć swoją sytuację finansową musisz ją dobrze poznać. Nie da się sensownie zarządzać finansami tak ,, na wyczucie”. Żadna firma nie funkcjonowałaby dobrze, gdyby nie robiła zestawień. Powinieneś robić je i Ty! Jak to zrobić? Zróbmy to tak jak to robią największe na świecie korporacje, właściciele dużych i małych biznesów. Oczywiście Twoje zestawienie będzie mniej skomplikowane i łatwiej nim będzie zarządzać, ale podstawowe elementy są takie same. Pod koniec danego okresu (np. miesiąca) zestawienie finansowe powinno zawierać 4 kolumny: przychody – zsumowane wpływy jakie uzyskałeś w danym miesiącu, rozchody – ile pieniędzy wypłynęło z Twojej kieszeni, aktywa – wszystko to co wkłada pieniądze do Twojej kieszeni, pasywa – to co wyjmuje pieniądze z Twojej kieszeni. W formie tabeli wygląda to tak:
PRZYCHODY:
ROZCHODY:
AKTYWA PASYWA
Pewnie nie będą dla Ciebie zaskoczeniem dwie pierwsze pozycje – prawdopodobnie masz jakieś miesięczne przychody (np. wypłata, stypedium, emerytura) i na pewno masz rozchody (opłaty za prąd, gaz, jedzenie,…). I tu dochodzimy do sedna sprawy. Tak naprawdę pozostałe dwie kolumny są najważniejsze, a ludzie mający problemy finansowe nie wiedzą o ich istnieniu! Gdy spytasz kogoś, jaka jest jego majętność, odpowie Ci, że ma dom, samochód, może ogród z basenem czy telewizor plazmowy. Tymczasem wszystkie te rzeczy należą do kolumny pasywów. Dom czy samochód co miesiąc generuje opłaty, spłaty kredytów, telewizor wymaga płacenia abonamentu. Rzeczy te powodują, że pieniądze czy chcesz czy nie wypływają z Twojej kieszeni. Większość doradców finansowych powie Ci w tym momencie, że powinieneś oszczędzać, kupować jak najmniej takich pasywów. Tymczasem nie tędy droga. Ludzie z problemami finansowymi mają zwykle pustą kolumnę aktywów. Aktywa (najczęściej bez Twojego udziału) wkładają pieniądze do Twojej kieszeni. Mogą to być np. akcje spółek wypłacających dywidendy, udziały w biznesach, nieruchomości czynszowe, prawa autorskie, automaty z kawą, wyciągi narciarskie i wiele innych. Skoncentruj się na budowaniu aktywów, a nie na łataniu dziur w zestawieniu przychodów i rozchodów! Obecny system bankowy zachęca Cię, abyś w kolumnie pasywów miał wszelkiego rodzaju kredyty, np. hipoteczny na dom, czy kredyt na samochód. Kredyty te w zestawieniu finansowym banku są aktywami, a w Twoim – pasywami. Jak to się dzieje, że jeden instrument finansowy może być jednocześnie dla kogoś pasywem a dla kogoś innego (np. banku) aktywem? Odpowiedź tkwi w pojęciu przepływu pieniężnego (ang. cashflow). Jest to najważniejsze pojęcie jakie musisz poznać, bo to ono decyduje o poprawie/rujnowaniu Twoich finansów!
- Przepływ pieniężny – cashflow
Gdy podliczysz swoje miesięczne (czy roczne) przychody i rozchody, możesz łatwo wyliczyć
cashflow = przychody – rozchody
Wydaje Ci się to banalne? Z jednej strony jest to bardzo proste i część osób nieświadomie myśli o cashflow, gdy porównują swoje przychody z rozchodami, ale mało kto robi pełne zestawienie finansowe. Obliczenie cashflowu jest proste, ale jego kontrolowanie już takie proste nie jest. Nie trzeba Ci pewnie mówić, że gdy cashflow jest dodatni, to pozytywny znak. Ale ta dodatniość nie wystarczy! Po pierwsze trzeba sobie uświadomić, że ponieważ przychody, rozchody i cashflow są podliczane np. co miesiąc, to trzeba myśleć o nich jak o strumieniach, które są realnymi przepływami, a zatem mają swoją dynamikę i ta dynamika, zmienność i ukierunkowanie zmienności są najważniejsze i je musisz nauczyć się kontrolować. Pomyśl o Twoim zestawieniu finansowym tak, że dwie dolne kolumny (aktywa i pasywa) to zbiorniki na wodę. Ze zbiornika pasywów woda wypływa na zewnątrz przez kolumnę rozchodów. Natomiast jeśli masz aktywa, to z tego zbiornika woda (analogia przepływających pieniędzy) wpływa do kolumny przychodów. Cashflow mówi o tym, czy więcej wody wpływa czy wypływa jako całość. W tym fizycznym modelu wodnym można najlepiej ująć istotę aktywa, gdyż aktywo ma to do siebie, że woda w zbiorniku nigdy się nie kończy. Jeśli np. aktywem są akcje spółki wypłacającej regularnie dywidendę z zysków, to ponieważ spółka nieustannie generuje zyski, to twój przepływ z niej może być stale dodatni, a spółka zachowuje wartość, czyli zdolność generowania zysków. Tym różni się takie aktywo od pieniędzy, które wpłaciłbyś na lokatę. Wypłacając regularnie odsetki, inflacja pożre Ci wartość kwoty bazowej a więc zdolność generowania zysków. Aktywo zachowuje zdolność generowania przepływów pieniężnych a nawet zyskuje wraz z inflacją. Wiele osób, nie mając aktywów, ma co jakiś czas cashflow ujemny, co oznacza, że muszą pracować coraz ciężej, aby się utrzymać i wyprowadzić ten ujemny cashflow na 0 zwiększając przychody z pracy. Po ciężkiej pracy dochodzą do wniosku, że przecież coś im się z tej pracy należy, więc zaciągają kredyty na dobra luksusowe i muszą pracować jeszcze ciężej. Tylko budując aktywa i zarządzając przepływem pieniężnym można się z tego wydostać.
- Jak bezboleśnie nauczyć się zarządzać przepływem pieniężnym?
Przede wszystkim zachęcam Cię, abyś zrobił swoje miesięczne zestawienie finansowe według opisu wyżej. Oczywiście warto posłużyć się arkuszem kalkulacyjnym, choć można to zrobić ręcznie. Zanim zaczniesz inwestować, nabywać i tworzyć aktywa, musisz dowiedzieć się, jakie aktywa będą odpowiednie dla Twojej sytuacji finansowej i Twoich celów. Jednym z gorących propagatorów nauki tworzenia i analizy zestawień finansowych jest słynny inwestor, Robert Kiyosaki, autor bestsellera Bogaty ojciec, biedny ojciec. Stworzył on znakomitą grę edukacyjną Cashflow, której celem jest nauczenie zarządzania przepływem pieniężnym i podstaw inwestowania. W grze Cashflow startując ze standardowej sytuacji zadłużonego po uszy człowieka, masz za zadanie wygenerować duży przepływ pieniężny. Jest to symulacja rzeczywistych problemów i sytuacji finansowych, które mogą spotkać każdego. Dostajesz co miesiąc wypłatę, kupujesz pasywa, rodzą Ci się dzieci powodując zwiększenie wydatków. Jednocześnie inwestujesz i uczysz się, jak Twoje inwestycje wpływają na Twoją sytuację finansową. Jest to bardziej symulator finansowy niż gra, ale w prosty sposób można dzięki niemu opanować podstawy rachunkowości i inwestowania. Jeśli chciałbyś się dowiedzieć więcej, zapraszam na stronę z opisem gry Cashflow
- Zestawienia osobiste (metodą Kiyosakiego) a zestawienia biznesów
Robert Kiyosaki zaadoptował pojęcia zestawienia finansowego dla firm tak, aby służyły do kontrolowania osobistej sytuacji finansowej. W swoich książkach używając tych zestawień, opisuje mechanizmy powodujące to, że biedni stają się jeszcze biedniejsi, a bogatsi – jeszcze bogatsi, ucząc jak zarządzać przepływem pieniężnym. Jego bogaty ojciec trafnie przewidział współczesny tzw. kryzys finansowy i kryzys systemu emerytalnego w USA (obecnie z podobnych przyczyn chyli się ku upadkowi system emerytalny w Polsce). Warto znać różnice pomiędzy metodologią zestawień osobistych i zestawień publikowanych np. przez spółki giełdowe. Jeśli nauczysz się zestawień osobistych, będziesz mógł łatwiej przyswoić sobie analizę np. sprawozdań finansowych spółek giełdowych. Główne różnice tkwią w definicji aktywów i pasywów. Pasywa dla spółki akcyjnej to źródła pokrycia jej majątku. Zaliczamy do nich kapitał zakładowy, kapitał własny, zobowiązania spółki – m. in. kredyty, którymi spółka finansuje swoją bieżącą działalność. Widać więc, że są w śród nich instrumenty ujemnie wpływające na cashflow, tak jak u Kiyosakiego, ale nie wszystkie. Powstanie pasywa w spółce wiąże się z powstaniem aktywa – czegoś co może ale nie musi generować dodatni przepływ pieniężny. Gdy spółka działa prawidłowo, przepływy z aktywów są dodatnie i często większe od tych po stronie pasywów. Gdy coś się dzieje nie tak, to i aktywa mogą generować ujemny przepływ, takiej sytuacji nie dopuszczaliśmy w osobistych zestawieniach. Odpowiednikiem osobistego cashflow-u są w spółkach tzw. przepływy pieniężne z działalności operacyjnej i one są zwykle najistotniejsze. Sezonowo mogą być ujemne, ale w raporcie rocznym dobrze prosperującej spółki powinny być dodatnie. Oprócz tego spółki w sprawozdaniach finansowych wykazują przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej (np. + sprzedanie udziałów w spółce zależnej, -nabycie udziałów w spółce zależnej) i przepływy pieniężne z działalności finansowej ( np. wpływy/wypływy z zaciąganych/spłacanych kredytów). Taka prezentacja cashflow pozwala wyodrębnić z zysku spółki czynniki jednorazowe (np. sprzedaż majątku) od czynników regularnych (działalność operacyjna). Naucz się osobistych sprawozdań finansowych (np. grając w grę cashflow), a łatwiej zrozumiesz potem te giełdowe i będziesz umiał odróżnić dobrą od złej inwestycji. Więcej o sprawozdaniach finansowych spółek publicznych znajdziesz w przyszłości w dziale ,,analizy giełdowe”. Zacznij kontrolować swój cashflow już dziś, powodzenia!